总在国产剧里 “缺席”的中年人
Пыяла | |
![]() | |
Тыгызлык | 7500 кубик смга ... грамм ??м 2200 кубик смга ... грамм |
---|---|
Модуль Юнга | 48 000 MPa ??м 12 000 MPa |
Коэффициент Пуассона | 0,25 |
Модуль сдвига | 26,2 гигапаскаль |
Воплощённая энергия | 15 мегаджоулей на килограмм |
Нинди веб-битт? тасвирланган | hedendaagsesieraden.nl/2023/11/18/glas/?(алм.) |
Код утилизации | 70, 71 ??м 72 |
![]() |



Пыяла (фарсы теленд? фарфор, фарфор яки пыяла савыт) — н?органик оксидлар эрем?сен, тозларны? сулы эрем?л?рен яки металларны? сыек эрем?л?рен артык суыту н?ти??сенд? алына торган н?органик ?т? к?ренм?ле каты аморф материал.
Пыяла т?рл?ре
[?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт]Бер (к?керт, фосфор, углеродтан ??м кайсыбер металлар — кальций, хром, цинктан ?.б; шулай ук бериллий, цирконий, барий фторидларынан), к?п (фторбериллатлы пыяла, металл галогенидлары нигезенд?) компонентлы; составы буенча — боратлы, боросиликатлы (пирекс), силикатлы (кварц пыяла), фосфатлы, халькогалогенидлы ?.б.; агрегат х?ле буенча — сыек (селтеле эретм?л?р), к?л?мле кристаллаштырылган (ситаллар); катламларыны? саны буенча — бер катлы, к?п катлы (ярчыксыз, бер берсен? ябештерелг?н силикат пыяла пластинкаларыннан тора — триплекс, пентаплекс, полиплекс ?.б.); т?гаенл?неше буенча — т?зелеш (т?р?з, полировкалы, биз?кле, арматураланган; архитектура-т?зелеш — блоклар, пакетлар, формаланган пыяла, к?бекле пыяла; пыяла к?пш?л?р), техник (оптика, химия лаборатория, мед., электр техникасы, электр изоляциялау, яктылык техникасы ?.б.), тара, сортлы (хрусталь, савыт-саба), махсус (лазер, фотохром, оптик ??м магнит активлы) ?.б. пыяла т?рл?ре бар. Пыяла ?зенч?лекл?рен чималны? составы билгели. Таза кварц пыяла (100% лы кремний диоксиды) югары температурага чыдамлыгы бел?н аерыла, металларны? т?рле оксидлары ??м берл?шм?л?рене? ?ст?м?л?ре т?рле т?с, люминесценция, яктылыкка сизгерлек, фотохром, полихром ?зенч?лекл?р, агрессив м?хитк? ?.б. карата чыдамлык бир?.

?итештер?
[?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт]Пыяланы? т?п ?леше — ул 70—75 % кремний двуокисе (SiO2), аны кварц комыннан чыгаралар. Икенче ?леше — кальций окисе (CaO). Ул пыяланы химик яктан нык ит? ??м ялтыравыклы ит?. Пыялага ул акшар р?вешенд? бара. Урта гасырларда аны агач к?ленн?н яки су?семн?рд?н алалар. Известнякны беренче итеп Бо?емия пыялачылары XVII гасырда куша башлаганнар. Пыяланы? ?ченче ?леше — селтеле металларны? оксидлары — натрий (Na2O) ??м калийныкы (K2O). Аларны? ?леше 16-17% т?шкил ит?. Пыялага алар югары температура т?эсиренд? окисьларга таркала торган сода (Na2CO3) яки поташ (K2CO3) буларак баралар.
Галимн?р безне? ?ирлект? табылган XII гасырга караган пыяла калдыкларын ?ентекл?п ?йр?нде. Элек зур биналар т?зег?нд? т?р?з? пыяласын да ?зебезд? ясаганнар ик?н. Т?зелеш урынында пыяла эрет? торган мичл?р корганнар да, барлык эшл?р т?мамлангач, мичне с?теп ташлаганнар. Т?р?з? ?чен пыяла ясаганда, аны куык сыман ?реп кабартканнар ??м урталай кисеп, уклау бел?н [1] Пыяла ясау ?чен агач яндырганнан со? калган к?л,
Башкортстанда урындагы (балчык, доломит, кальцинирланган сода, каустик сода; “Газпром нефтехим Салават” АА? продукциясе — натрий сульфаты ??м силикаты) ??м читт?н китерелг?н (кварц ком) чимал нигезенд? пыяла ??м аннан эшл?нг?н ?йберл?р ?итештер? Красноусол пыяла заводы, “Туймазы фарфоры”, Октябрьски фарфор эшл?нм?л?р заводы (кара: Октябрьски керамик плитка ??м фарфор эшл?нм?л?р заводы) ?.б. предприятиел?рд? алып барыла. Пыяла ?итештер? шихта (металл оксидлары, ярд?мче берл?шм?л?рне? катышмасы) ?зерл??, ялкынлы ??м электр мичл?ренд? кайнату, эретм?д?н эшл?нг?н ?йберл?рг? форма бир? (сузу, прокатлау ?.б.), аларны яндыру, аннары механик, химик, термик юл бел?н эшк?рт?не ?з эчен? ала. Продукцияне? т?п т?ре — табаклы пыяла. Туймазы медицина пыяласы заводы НС 1 (т?ссез), СНС 1 (яктылыктан саклый торган), МТО (медицина тарасы ?чен т?ссез), ОС (кызгылт сары) маркалы пыяла ?реп эшл?нг?н эшл?нм?л?р — ампулалар, пробиркалар, флаконнар, шеш?л?р, ш. ук художестволы ??м керамик эшл?нм?л?р ?.б. ?итештер?; “Газпром нефтехим Салават” АА? — сыек пыяла; “Салаватстекло” — полировкалы, т?р?з, витрина, автомобиль, чыныктырылган ??м ?ч катлы пыяла, к?зге, моллировкаланган эшл?нм?л?р ?.б.; “СТЕКЛОНиТ” АА? — кечкен? пыяла шарлар, ровинглар, ?епл?р, конструкцияле, фильтрлау, электр изоляциял?у ?чен тукымалар, фильтрлау челт?рл?ре, махсус аппретура бел?н эшк?ртелг?н тулыландыручы пыяла оны, тукылмаган пыяла с?с материаллар ?.б; Октябрьский фарфор эшл?нм?л?р заводы — савыт-саба, диварларны эчке яктан тышлау ??м ид?нг? т?ш?? ?чен шакмаклар. Нефтехимия ??м катализ институтында сыек пыяла ??м аны? реологик ?зенч?лекл?рен, структуралану с?л?тен к?йл??, ябеш? ?зенч?лекл?рен яхшырту, ябештерелг?н материалларны? калтаюын кимет? ?чен г?лсирин ?ст?м?л?ре бел?н аны модификациял?у буенча тикшерен?л?р ?тк?рел?.
Кабат куллану ??м пыяла калдыкларыннан котылу
[?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт]Ел саен Россия базарына 1,5 миллиард дан? пыяла шеш? кертел?. Бер кешег? бу елына 100 дан? диг?н с?з. Пыяланы эрет? ?чен 800 градус ?ылылык кир?к. Дим?к, шеш? ясаганда бик к?п электроэнергия сарыф ител?. Шу?а к?р? алга китк?н илл?рд? бер кулланылган пыяла савытларын кабат файдаланалар. Алманияд?, м?с?л?н, 90 процент шеш? кабат кулланышка кер?. Алманияд? кулланышта булган шеш?л?рне ваклап, ?йтик, асфальт юл т?ш?г?нд? д? кушалар. Машина фарасында андый юллар аеруча якты к?рен?. ? Россияд?, киресенч?, 2012 елдан Таможня берлеге пыяла савытларны алкоголь эчемлекл?р ??м балалар ризыклары ?итештер?чел?рг? икенче-?ченче файдалануны тыйган канун гам?лг? кертте. Дим?к, шеш?л?р суда, туфракта селте микдарын арттырып аунап ятар. ? пыяланы? таралу вакыты билгесез. Мисырда, м?с?л?н, 5 ме? ел вакыт ?ир катламында ятып та черем?г?н пыяла ?йбер табылган.[2]
Оптик пыяла
[?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт]Оптик пыяла — махсус составлы ?т? к?ренм?ле, т?рле оптик ?и?азлар ясау ?чен кулланыла. Гади техник пыяладан чисталыгы, т?ссезлеге, берт?рлелеге, билгел?п куелган яктылыкны сындыру с?л?те, дисперсиясе бел?н, уалучан, каты, химик реагентлар, радиация ?.б т?эсирен? чыдам булуы бел?н аерылып тора. Аны? механик ныклыгы ?ске й?зене? сыйфатына б?йле. Оптик пыяла ?пешерг?нд?? чиста кремнезем, сода, бор кислотасы кулланыла, кайвакытта — барий тозы, кургаш оксиды, фторидлар кушалар.
Оптик ?и?азлар: микроскоп, телескоп, к?злек ?.б. ясаганда кулланыла. Оптик микроскоп ярд?менд? к?зг? к?ренми торган предметларны к?рерг? м?мкин. ?йр?нел? торган материал микроскопны? предмет ?ст?лен? куела ??м астан к?зге бел?н яктыртыла. Ике линзалы объектив окуляр алдында предметны? зурайтылган р?семен барлыкка китер?. ? окуляр аны тагы да зурайта. Горизонтоскоп диг?н прибор вертикаль торбадан (?ске к?згене объектка карата к?йл?? ?чен) ??м торбаны вертикаль к?ч?рд? ?йл?ндер?че механизмнан тора.
Пыяла с?с
[?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт]С?с итеп ясалаган р?вешт? пыялага хас булмаган сыйфатларга ия: ул кырылмый, сынмый, шуны? урынына ансат б?гел?-сыгыла. Пыяла с?сенн?н ясалган материаллар янмаучанлык, коррозия ??м биойогынтыга т?землелек, гаять югары чыдамлылык ??м чагыштырмача аз тыгызлылык кебек кыймм?тле хасиятл?рг? ия. Моннан тыш, аларны? оптик; электр, ?ылылык ??м тавышны изоляциял?? кебек искиткеч хасиятл?ре д? бар. Алар т?зелешт? ??м с?н?гатьне? т?рле ?лк?л?ренд? (автомобиль с?н?гате, суднолар ??м самолетлар ясау, халык куллана торган товарларны ?итештер?) торган саен к?бр?к кулланыла бара. Алабугада ?итештерел?.
Иск?рм?л?р
[?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт]- ↑ Ш?в?лиева: Татарстанга Осталар йорты кир?к
- ↑ Пыяла йорт турында хыял // М?д?ни ?омга. 3 май 2012 ел. 12 бит.
Сылтамалар
[?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт]- Башкорт энциклопедиясе(?ле сылтама)
?д?бият
[?зг?рт? | вики-текстны ?зг?рт]- Аллен А.А. Химия стекла. Л., 1970.
- Михаил Ломоносов. Письмо о пользе стекла. — М. В. Ломоносов. Избранные произведения. Т. 2. История. Филология. Поэзия. ?Наука?. Москва. 1986. С.234-244
- Качалов Н. Стекло. Издательство АН СССР. Москва. 1959.
- Мазурин О. В., Порай-Кошиц Е. А., Шульц М. М. Стекло: природа и строение. Л.: Знание. 1985
- Шульц М. М. О природе стекла // Природа № 9. 1986
- Paul A. (Amal). Chemistry of glasses. — 2nd. ed. London — New York. Chapman and Hall. 1990 ISBN 0-412-27820-0
- Безбородов М. А. Химия и технология древних и средневековых стёкол. М., 1969
- Лукас А. Материалы и ремесленные производства древнего Египта. М., 1958
- Галибин В. А. Состав стекла как археологический источник. Л., 1889
- Античное стекло в собрании Эрмитажа. Автор-составитель Нина Кунина. Санкт-Петербург.: АРС. 1997 ISBN 5-900351-15-7
- Mittelalterliche Glasmalerei in der DDR. Katalog zur Ausstellung im Erfurter Angermuseum. Berlin. 1989
- Neue Forschungen zur mittelalterliche Glasmalerei in der DDR. Berlin. 1989
- Рагин В. Ч., Хиггинс М. К.,. Искусство витража. От истоков к современности. М.: Белый город. 2003 ISBN 5-7793-0796-9
- Испанское стекло в собрании Эрмитажа. Автор-составитель О. Э. Михайлова. Л.: Аврора. 1970
- Русское и советское художественное стекло. К XV Международному конгрессу по стеклу. Каталог выставки. Государственный Эрмитаж. Л.: Внешторгиздат. 1989
- Шедевры американского стекла. Из коллекции Музея стекла в Корнинге и Музея искусства в Толидо. Каталог выставки. Государственный Эрмитаж. М.: Советский художник. 1990 ISBN 5-269-00590-5
- Russian Glass of the 17th—20-th Centuries. A special exhibition. A Corning Museum of Glass. Corning, New York. 1990 ISBN 0-87290-123-8
- Рожанковский В. Ф. Стекло и художник. ?Наука?. Москва. 1971
- Helmut Ricke. New Glass in Evrope. 50 Artists — 50 Concepts. Düsselgorf im Ehrenholf Glasmuseum Hentrich. Düsselgorf. 1991
- Nordrhein-Westfalen: Spitzenland für Glass. Ministerium für Wirtschaft, Mittelstand und Technologie des Landes Nordrhein-Westfalen. Düsselgorf. Druck: Duisburg. 1990